Polisyon nan lè andedan kay la se kontaminasyon nan lè andedan kay la ki te koze pa polyan ak sous tankou monoksid kabòn, matyè patikil, konpoze òganik temèt, radon, mwazi ak ozòn.Pandan ke polisyon lè deyò te kaptire atansyon a plizyè milyon moun, pi move kalite lè ou fè eksperyans chak jou ka soti nan kay ou.
—
Ki sa ki polisyon lè andedan kay la?
Gen yon polisyon relativman enkoni ki kache bò kote nou.Pandan ke polisyon an jeneral se sètènman yon aspè entegral nan yon pèspektiv anviwònman ak sante, tankou dlo oswa bri, anpil nan nou pa konnen ke polisyon nan lè andedan kay la te deklanche plizyè risk sante nan timoun ak granmoun pandan ane yo.An reyalite, US Environmental Protection Agency (EPA) klase li kòmyoun nan senk pi gwo danje anviwònman an.
Nou pase apeprè 90% nan tan nou andedan kay la epi li se yon reyalite pwouve ke emisyon andedan kay la tou kontamine lè a.Emisyon andedan kay sa yo ka natirèl oswa antwojèn;yo soti nan lè a nou respire nan sikilasyon an andedan kay la ak nan yon sèten limit, soti nan atik mèb.Emisyon sa yo lakòz polisyon nan lè andedan kay la.
Polisyon nan lè andedan kay la se polisyon (oswa kontaminasyon) nan lè andedan kay la ki te koze pa polyan ak sous tankou monoksid kabòn, matyè patikil (PM 2.5), konpoze òganik temèt (VOC), radon, mwazi ak ozòn.
Chak ane,prèske kat milyon lanmò twò bonè anrejistre atravè mond lan akòz polisyon nan lè andedan kay laak anpil lòt soufri maladi ki lye ak li, tankou opresyon, maladi kè ak kansè.Polisyon lè nan kay la ki te koze pa boule gaz ki pa pwòp ak recho gaz solid degaje polyan danjere tankou oksid nitwojèn, monoksid kabòn ak matyè patikil.Ki sa ki fè sa a menm plis konsènan se ke polisyon nan lè a ki te koze andedan kay laka kontribye nan prèske 500,00 lanmò twò bonè atribiye a polisyon lè deyò chak ane.
Polisyon lè andedan kay la gen yon lye pwofondman ak inegalite ak povrete tou.Yon anviwònman an sante rekonèt kòm yondwa konstitisyonèl pèp la.Malgre sa, gen apeprè twa milya moun ki sèvi ak sous gaz ki pa pwòp epi ki rete nan kèk nan nasyon ki pi pòv nan mond lan tankou Afrik, Amerik Latin ak peyi Azyatik.Anplis de sa, teknoloji ki egziste deja yo ak gaz yo itilize andedan kay la deja poze gwo risk.Blesi tankou boule ak enjèstyon kewozèn yo tout lye ak enèji nan kay la itilize pou ekleraj, pou kwit manje ak lòt rezon ki gen rapò.
Genyen tou yon disproportionality ki egziste lè refere li a sa a polisyon kache.Fanm ak tifi yo konnen ki pi afekte akòz yo pase pi gwo tan andedan kay la.Dapreyon analiz Òganizasyon Mondyal Lasante te fè nan 2016, tifi nan kay ki depann de gaz ki pa pwòp pèdi anviwon 20 èdtan chak semèn ap ranmase bwa oswa dlo;sa vle di ke yo nan yon dezavantaj, tou de an konparezon ak kay ki gen aksè a gaz pwòp, osi byen ke tokay gason yo.
Se konsa, ki jan polisyon lè andedan kay la gen rapò ak chanjman nan klima?
Kabòn nwa (ke yo rele tou swi) ak metàn - yon gaz lakòz efè tèmik ki pi pisan se gaz kabonik - ki emèt pa konbisyon ki pa efikas nan kay la se polyan pwisan ki kontribye nan chanjman nan klima.Aparèy pou kwit manje ak chofaj nan kay la reprezante sous ki pi wo nan kabòn nwa ki fondamantalman enplike itilizasyon brikèt chabon, recho an bwa ak aparèy pou kwit manje tradisyonèl yo.Anplis de sa, kabòn nwa gen yon enpak chofe pi fò pase gaz kabonik;anviwon 460 -1,500 fwa pi fò pase gaz kabonik pou chak inite mas.
Chanjman nan klima nan vire, kapab tou afekte lè nou respire andedan kay la.Ogmante nivo gaz kabonik ak ogmantasyon tanperati ka deklanche konsantrasyon alèjèn deyò, ki ka enfiltre espas andedan kay la.Evènman move tan nan dènye deseni yo te tou degrade kalite lè andedan kay la lè yo ogmante imidite, sa ki lakòz yon ogmantasyon nan pousyè, mwazi ak bakteri.
Enigm nan polisyon lè andedan kay la mennen nou nan "bon jan kalite lè andedan kay la".Kalite lè andedan kay la (IAQ) refere a bon jan kalite lè nan ak alantou bilding ak estrikti, epi li gen rapò ak sante, konfò ak byennèt nan okipan bilding yo.An rezime, kalite lè andedan kay la detèmine pa polisyon andedan kay la.Se poutèt sa, adrese ak amelyore IAQ, se atake sous polisyon nan lè andedan kay la.
Ou ta ka renmen tou:15 vil ki pi polisyone nan mond lan
Fason pou redwi polisyon lè andedan kay la
Pou kòmanse, polisyon nan kay la se yon bagay ki ka anpeche nan yon bon limit.Piske nou tout fè manje lakay nou, lè l sèvi avèk gaz pwòp tankou byogaz, etanòl ak lòt sous enèji renouvlab ka sètènman mennen nou yon etap pi devan.Yon benefis adisyonèl nan sa a, ta dwe rediksyon nan degradasyon forè ak pèt abita - ranplase byomass ak lòt sous bwa - ki ka tou adrese pwoblèm nan ijan nan chanjman nan klima mondyal.
Atravè aKlima ak Clean Air Coalition, Pwogram Nasyonzini pou Anviwònman (UNEP) te pran tou mezi pou bay priyorite adopsyon sous enèji ak teknoloji ki pi pwòp ki ka amelyore kalite lè a, diminye polyan nan lè a, epi mete an premye enpòtans benefis anviwònman, sosyal ak ekonomik nan menm bagay la tou. .Patenarya volontè sa a nan gouvènman, òganizasyon, enstitisyon syantifik, biznis ak òganizasyon sosyete sivil la te fèt nan inisyativ ki te kreye pou rezoud bon jan kalite lè a ak pwoteje glòb la nan diminye polisyon nan klima ki dire kout (SLCPs).
Òganizasyon Mondyal Lasante (WHO) tou ogmante konsyantizasyon sou polisyon lè nan kay la nan peyi ak nivo rejyonal atravè atelye ak konsiltasyon dirèk.Yo te kreye yonKit zouti pou solisyon enèji pwòp kay la (CHEST), yon depo enfòmasyon ak resous pou idantifye moun ki gen enterè k ap travay sou solisyon enèji nan kay la ak pwoblèm sante piblik pou konsepsyon, aplike ak kontwole pwosesis konsènan itilizasyon enèji nan kay la.
Nan nivo endividyèl la, gen fason nou ka asire lè pi pwòp nan kay nou yo.Li sèten ke konsyans se kle.Anpil nan nou ta dwe aprann epi konprann sous polisyon nan kay nou yo, kit li soti nan lank, enprimant, tapi, mèb, aparèy pou kwit manje, elatriye.
Kenbe tcheke lè fresheners ou itilize lakay ou.Pandan ke anpil nan nou gen tandans kenbe kay nou yo san odè ak akeyan, kèk nan sa yo ka yon sous polisyon.Pou yo ka pi espesifik, redwi itilizasyon lè fresheners ki gen limonèn;sa a kapab yon sous VOCs.Vantilasyon se nan pi gwo enpòtans.Louvri fenèt nou yo pou peryòd tan ki enpòtan, lè l sèvi avèk filtè lè sètifye ak efikas ak fanatik echapman yo se premye etap fasil pou kòmanse.Konsidere fè yon evalyasyon kalite lè, espesyalman nan biwo ak gwo zòn rezidansyèl yo, pou konprann diferan paramèt ki gouvène kalite lè andedan kay la.Epitou, chèk regilye nan tiyo pou koule ak ankadreman fenèt apre yon gwo lapli ka ede anpeche kwasans imidite ak mwazi.Sa vle di tou kenbe nivo imidite ant 30% -50% nan zòn ki gen anpil chans pou rasanble imidite.
Kalite lè andedan kay la ak polisyon se de konsèp ki gen e ki gen tandans yo dwe inyore.Men, ak bon lide ak yon vi ki an sante, nou ka toujou adapte yo ak chanjman, menm nan kay nou an.Sa a ka mennen nan pi pwòp lè ak anviwònman rèspirant pou tèt nou ak timoun yo, epi nan vire, mennen nan yon lavi ki pi an sekirite.
Soti nan earth.org.
Lè poste: 02-aout 2022